چگونه احساسات تان را به گونه ای مؤثر کنترل کنید

جیل و سارا دوستان صمیمی هستند. آنها همه ی کارهایشان را با هم انجام می دهند، اما با یکدیگر خیلی متفاوتند. جیل خیلی زود هیجانی می شود؛ یک اتفاق بدِ خیلی کوچک، او را دچار اضطراب، عجز و درماندگی می کند. او تحت تاثیر همه ی چیزهای اطرافش است، چیزهایی مثل ترافیک، صف های طولانی، بدرفتاری همکاران و….

خلق و خوی او مستقیما به اتفاقاتی که روزانه دور و برش میفتد بستگی دارد. از طرف دیگر، سارا اجازه نمی‌دهد که چیزهای کوچک اذیتش کند. او خودش تصمیم می گیرد که چه احساسی داشته باشد و و در خیلی موارد از جیل بسیار خوشحال تر است. تفاوت کجاست؟

انتخاب

کنترل و مدیریت احساسات تان به میزان زیادی به انتخاب خودتان بستگی دارد که آیا می خواهید این کار را انجام دهید یا خیر. در مورد نحوه ی کنترل مؤثر احساسات مقالات زیادی نوشته شده، با این حال بسیاری از مردم نمی‌توانند احساساتشان را کنترل کنند. این کار یک نوع مهارت، یا ایجاد یک عادت جدید است.

در واقع راهی برای انجام دادن بهتر کارهاست. ما انسان ها هنگام تغییر و تحول کشمکش زیادی با خودمان پیدا می کنیم. اینکه روش انجام دادن کاری که همیشه انجام می دهید را تغییر دهید، کار آسانی نیست و این کار وقتی سختتر می‌شود که این قضیه در مورد احساسات باشد. وقتی ما احساساتی می شویم، نمی توانیم آرام باشیم و قدرت حل مسائل را از دست می دهیم و معمولا دلمان میخواهد راجع به چیزی که ناراحتمان کرده، قیل و قال کنیم.

اگر می دانستیم که نحوه ی کار احساساتمان چگونه است، از این اطلاعات برای کنترل آنها استفاده می کردیم. یادگیری کنترل احساسات یکی از بهترین مهارت‌هایی ست که در زندگیتان می توانید به دست آورید. احساسات باعث اقدام و عمل‌گرایی می شود و این اقدام‌ها زندگی که هم اکنون دارید را جزء به جزء می‌سازد.

قسمت احساسی مغز ما[۱]، یکی از قدیمی ترین قسمتها در مقایسه با بقیه ی اعضاست، مثلا در مقایسه با قسمت جلوی مغز، که وظیفه ی فکر کردن را بر عهده دارد، قدیمی‌تر است. به دلیل اینکه قسمت احساسات مغز ما خیلی قدیمی و قدرتمند است، بنابراین در اکثر مواقع احساسات ما از تفکراتمان سبقت می گیرد، و این قضیه قابل درک است. در یک انسان بالغ و عادی قسمت احساسی مغز بیش از شش میلیارد بار فعال تر از قسمت جلویی یا همان تفکرات او است.

پس این قضیه که احساسات ما گوی سبقت را از منطق می دزدد طبیعی ست. ولی هنوز هم راه هایی برای کنار آمدن با این قضیه وجود دارد. نادیده گرفتن احساسات، سرکوب کردن آنها یا رسیدگی نکردن به آنها چیزی را حل نمی کند و تازه مسئله را بزرگتر می کند. احساسات سرکوب شده باعث ایجاد اضطراب و نگرانی می شود. بنابراین اگر فکر می کنید با نادیده گرفتن احساساتتان مسئله را حل کرده اید، کاملا در اشتباهید. در اینجا چهار راه ساده برای کنترل مؤثر احساساتتان ذکر کرده ایم.

1. اولین قدم آگاهی است

اگر از تعداد دفعاتی که شدیدا احساسی می شوید یا عکس العمل سریع و شدید نشان می دهید آگاه نباشید، چگونه می خواهید مدیریتش کنید؟ این کار غیر ممکن است. شروع به بررسی و زیر نظر گرفتن احساساتتان بکنید و برای آنها اسم بگذارید (حسادت، کینه، عصبی شدن و…). بعضی وقتها ما نمی توانیم احساسی که داریم را تشخیص دهیم. نام گذاری روی این احساسات باعث می شود، شفاف و واضح احساسمان را تشخیص دهیم که این نکته برای پیشرفت مان ضروری ست.

2. دلیل احساسات تان را پیدا کنید

وقتی که نوع احساستان را شناسایی کردید، باید دلیل اینکه چرا این احساس را دارید پیدا کنید. چه چیزی باعث شده که در درون خودتان چنین احساسی را داشته باشید؟ مسلما هزاران دلیل برای آن وجود دارد، و برای پیدا کردن آن باید از خودتان بپرسید که (همان گونه که از یک دوست این را می پرسید) : ” قضیه چیست؟ چه چیزی باعث شده این حس را داشته باشم؟ ” ذهن شما همیشه به دنبال جواب می‌گردد. بیشتر اوقات، همین فکر کردن ساده درباره‌ی آن موقعیت باعث می شود همان احساس را داشته باشید. یک دلیل دیگر برای اینکه چرا احساسات منفی به سراغمان می آیند این است که در آن لحظه از ارزش هایمان غافل شده ایم یا آنها را زیر پا گذاشته ایم. به یاد داشته باشید که باید “دلیل” را پیدا کنید.

3. سپس از خودتان بپرسید “راهکار چیست؟”

وقتی چرایی و دلیل احساستان را پیدا کردید، باید کنترل آن را به دست بگیرید. بعضی وقتها باید طرز فکرتان راجع به آن مسئله را عوض کنید. افکارتان مستقیما منجر به شکل گیری احساساتتان می شود، بنابراین اگر احساس بدی دارید، به احتمال زیاد فکر منفی کرده اید که باعث شده این گونه احساس کنید. اگر از دید دیگری به مسئله نگاه کنید، سریعا حالتان نیز بهتر می شود. روی هرچیز که تمرکز کنید گسترش پیدا می‌کند! بعضی اوقات فقط با درک اینکه چرا یک احساس خاص را دارید، آن احساسات شروع به محو شدن می کنند چون فهم و ادراک همیشه منجر به آرامش و آسایش می شود.

4. انتخاب کنید که می خواهید چگونه واکنش نشان دهید.

این سختترین قسمت است. نحوه ی واکنش ما و مدیریت احساس مان یک نوع عادت است که به آن خو گرفته‌ایم. تا حالا توجه کرده‌اید افرادی که بی هیچ دلیلی مضطرب می شوند،  خیلی هم زود وحشت می کنند و کنترل شان را از دست می دهند. آنها عادت کرده اند که وقتی از شرایطی خوششان نمی آید، آن را با وحشت‌زدگی نشان دهند. در واقع احساسات شان آنها را کنترل می کند.

یادگرفتن اینکه به احساسات تان گوش دهید، آنها را تشخیص دهید، درکشان کنید و انتخابشان کنید، چیزی نیست که تصمیم بگیرید در هفته دو بار آن را تمرین کنید، بلکه نیازمند تلاش مستمر و نظم و ترتیب است تا بتوانید این مهارت اساسی را به دست آورید.

آیا شما احساسات تان را کنترل می کنید یا که آنها شما را کنترل و هدایت می کنند؟ این کارها، آسان نیستند و دلیل اینکه خیلی افراد تلاشی نمی کنند و زود تسلیم می شوند همین است. ولی وقتی بتوانید احساساتتان را کنترل کنید، زندگیتان به گونه ای که تصورش را هم نمی کردید تغییر خواهد کرد. خودتان را قوی تر و زندگیتان را تحت کنترل خودتان احساس می کنید، علاوه بر آن احساس شادی و سلامتی بیشتری خواهید کرد چون با این روش ها استرس و اضطراب نمی گیرید و بیش از حد وزن کم نمی کنید.

[۱] the limbic system